De manoel is een grappig uitziende kat die in eerste instantie doet denken aan een Gremlin (Gizmo) van de gelijknamige film. Hij is iets groter dan de huiskat. Een stevig gebouwd dier met korte en sterke poten. Hij wordt 50-65 cm lang met een staart van 21-31 cm en een gewicht van 2,5-5 kg.
De kop is breed en de grote ogen, met iets spoelvormige pupillen, kijken als uilen- of apenogen naar voren. De oorschelpen zijn klein, afgerond en staan ver opzij van de kop zoals op bijgaande foto’s goed te zien is.
De vacht is grijs van kleur en dikker en langer dan bij welke kleine kat dan ook. Met name de ondervacht is extreem dicht. Zelfs de staart is, zowel boven als onder, van nog een extra dikke laag voorzien. Dit alles als aanpassing aan het zeer koude bergklimaat op de grote hoogte waar de manoel leeft.
De manoel leeft op steppes en woestijnen, van rotsachtige plateaus en boomloze berghellingen, soms wel tot op een hoogte van drie- tot vierduizend meter, maar ook langs stenige rivierbeddingen. Hij zoekt vaak een schuilplaats in een holte onder stenen of tussen een verborgen rotsspleetje.
Het karakter van deze kleine kat is WILD en VURIG! Net als de andere katachtigen (op de leeuw na) leeft ook de manoel de meeste tijd solitair en ze hebben een eigen territorium. De paartijd valt in februari en maart. De kater vergezelt de krolse poes dan voor enkele dagen. Na ongeveer 65 dagen worden 1-5 jongen geboren. Na ongeveer 10 dagen gaan de oogjes van de jongen open. De zoogtijd duurt 6-8 weken. Het vrouwtje verzorgt haar jongen tot ze groot genoeg zijn en zelf kunnen jagen. Na drie maanden zijn ze zelfstandig. De mannetjes bemoeien zich niet met de opvoeding en verdwijnen weer gelijk na de paring.
Het is een schuwe kat die erg teruggetrokken leeft. Overdag houdt de manoel zich schuil en meestal tegen schemertijd verlaat hij zijn schuilplaats om te jagen. Kleine dieren zoals vogels en knaagdieren staan op het menu.
De manoel komt in Mongolië het meest voor en daarnaast in Iran, Baluchistan, West China en Tibet. Er werd genadeloos op hem gejaagd vanwege zijn mooie pels, maar vandaag de dag is ook de manoel een beschermd dier in de meeste gebieden waar hij voorkomt.
Tekst en foto’s: Babette de Jonge